۱۳۹۰ تیر ۱۱, شنبه

تاریخ‌سازی از طریقِ رأی‌دادن



از یکی از آشنایان پیغامی رسیده است: نشانیِ جایی (وابسته به یک ناشرِ علمیِ معتبرِ بین‌المللی) را داده و دعوت کرده است که در رأی‌گیری برای انتخابِ بزرگ‌ترین شیمی‌دان، "به شیمیدان ایرانی جابر بن حیان رای دهید".

بحث هست در اینکه آثاری که به جابر نسبت می‌دهند آیا مؤلفِ واحدی داشته است یا نه، و من صلاحیتِ‌ نظردادن در این مورد را ندارم. می‌شود در این هم بحث کرد که کسی را که در قرنِ دومِ هجری در خراسان متولد شده باشد آیا می‌توان ایرانی—به مفهومی که ما امروز از "ایرانی" مراد می‌کنیم—دانست یا نه. غیر از این، به نظرِ من تفاخر به ملــّیت کارِ بی‌وجهی است، مخصوصاً تفاخر به ملــّیتی که با تولد حاصل شده باشد: به چه معنا می‌توانم ببالم به داشتنِ ویژگی‌ای که نقشی در به‌دست‌آوردن‌اش نداشته‌ام؟ (شاید نهایتاً به ویژگی‌های اکتسابی هم نشود مباهات کرد؛ این بحثِ دیگری است.) این ملاحظات را که کنار بگذاریم، باز هم به نظرِ من در این دعوت به رأی‌دادن در موردِ بزرگ‌ترین شیمی‌دان یا ورزشکار چیزِ ناخوشایندی هست:

به نظر می‌رسد بعضی دوستان اشکالی در این نمی‌بینند که این انتخاب‌ها را از دستِ‌ متخصصانِ موضوع خارج کنند: آیا مجازیم به جابر رأی بدهیم در حالی که در موردِ‌ بیش از نیمی از "نامزدها" حتی اسم‌شان را هم نشنیده‌ایم؟

برای کسی که کشورش ده‌ها برنده‌ی جایزه‌ی نوبلِ یا صدها برنده‌ی مدالِ طلای المپیک دارد، احتمالاً قابلِ‌ تصور نیست که وقت‌اش را صرفِ این کند که سعی کند یکی از هم‌وطنان‌اش را بزرگ‌ترین شیمی‌دان یا ورزشکارِ قرون و اعصار معرفی کند. در این تلاش‌های دسته‌جمعیِ بعضی هم‌وطنان‌مان، حتی اگر با تقلب و رأی‌دادن‌های مکررِ فردِ واحد همرا نباشد، من عقده‌ی حقارتی می‌بینم. تازه، احتمالاً این کارها فایده‌ای هم برای بهترکردنِ سیمای ایران ندارد. آیا واقعاً بر قدرِ ایران و ورزشِ‌ ایران می‌افزاید اگر مثلاً اعلام بشود که، طبقِ یک رأی‌گیریِ اینترنتی، فرهاد مجیدی هشت‌برابرِ لیونل مسی طرفدار دارد؟


۷ نظر:

  1. از هيچي بهتره

    پاسخحذف
  2. دلم برای كسی كه پبغام قبلی رو گذاشت سوخت!
    هیچی!

    پاسخحذف
  3. احتمالا می شود برای سنجش زیبا ترین هنرپیشه هالیوود خانم, نظرسنجی عمومی برگزار کرد و با هرچه کم تر کردن گزینه های انتخابی دقت نظرسنجی را بالا برد. مثلا جنیفر لوپز زیباتر است یا کاترین زتاجونز. یا مثلا دود عود شجریان زیباتر است یا نینوای علیزاده. البته بهتر است ظرافت هم داشته باشیم و زیبایی مرغ سحر شجریان را با unnamed feelings متالیکا به نظرسنجی نگذاریم. نکته عمومی تمام این نظرسنجی ها هم سنجش میزان زیبایی است و میزان حرفه ای بودن لوپز یا جونز یا برتری تکنیکی شجریان را با علیزاده به نظرسنجی عموم نگذاشته ایم. ولی تصور می کنم برای سنجش چیزی از قبیل بزرگ ترین شیمی دان, می شود که معیارهای مشخصی از قبیل میزان نوآوری, اثر گذاری در روند پیشرفت علم شیمی، تعداد مقالات علمی و غیره تعریف کرد و صرفا براساس فاکتورهای فرض شده, شخصی را بزرگ ترین چهره علم شیمی معرفی کرد. به نظرم چنین نظرسنجی ای شایسته یک نشریه معتبر علمی بین المللی نیست.

    پاسخحذف
  4. شادی،

    با مقدماتِ حرف‌ات موافق‌ام. *حدس می‌زنم* که آن ناشرِ معتبر هم فرض را بر این گذاشته که فقط خوانندگانِ فلان مجله‌ی تخصصی‌اش در رأی‌گیری شرکت می‌کنند، نه اینکه کسی نشانیِ صفحه‌ی مربوط را به آشنایانِ نامربوطِ شیمی‌ندان‌اش بفرستد.

    پاسخحذف
  5. @ناشناس
    ببخشيد اگه من معمولي فكر ميكنم و هنوز هم نظرم اينه كه "از هيچي بهتره"

    پاسخحذف
  6. بخشی مهمی از داستان مربوط است به فرهنگ شکل گرفته درخصوص فرستادنِ ای‌میل. درمورد کیفیت و مضمونِ ای‌میل‌های فوروارد شده می‌توان ساعت‌ها گفت‌وگو کرد وبه نتایج جامعه‌شناختی خوبی رسد. یکی از محورهای آن گفت‌وگو هم می‌تواند تلاقی سنت ایرانی/اسلامی با تکنولوژی باشد.
    بخشی از قضیه هم همان عقده‌ی حقارتی است که کاوه می‌گوید و خیلی هم تعجب‌‌انگیز نیست. شاید این سالم‌ترین مفر برای بازگشایی آن عقده باشد، شاید.
    بحث سوم ماهیت نظرسنجی‌های اینترنتی است.در این مورد هم تحقیق فراوان است. سویافتگی تجاری و سیاسی این نظر سنجی‌ها علاوه بر اعتبار آن‌ها برای گردآوری داده‌های قابل‌اطمینان از موضوعات این پژوهش‌هاست.
    اما مقدمات حرفِ شادی در مورد زیبایی ونظرسنجی بحث زیبایی‌شناسی را از یک موضوع فلسفی به سطح نازلی فرومی‌کاهد. سطحی که اگر مثال هالیوود نبود می‌شد آن راعامیانه نامید ولی مثال هالیود آن را به شدت عوامانه کرده است.

    پاسخحذف
  7. ba martike movafegham ...albate darbare un ghesmati ke marbut be eftekharate melli bud va inke ma naghshi dar irani budanemun nadashtim pas dalili baraye eftekhar nist movafegh nistam...baraye man baese eftekhare ke masalan yek irani jayezeye nobel daryaft kone ...shayad in ehsase khub azin jelogiri kone ke karhayi az ghabile in email haye forwardi ke az nazare shoma neshan dahandeye oghde hegharat hast (ke manam movafegham ama motmaenan dalile khubi baraye in oghde ha vojud dare ) anjam bedim...be khosus ba in ghesmate harfe martike ke shayad inkar salem tarin maghar baraye ...bashe ham kheili movafegham va tarjih midam ke baz ham azin email ha bebinam ta karhaye badtar.

    پاسخحذف