۱۳۹۴ خرداد ۲۴, یکشنبه

افتادن از آن سوی بام؟



سِر تیم هانت یکی از برندگانِ جایزه‌ی نوبلِ ۲۰۰۱ در پزشکی و فیزیولوژی است. چند روز پیش در جایی گفته است (از خبرِ گاردین نقل می‌کنم): "اجازه دهید درباره‌ی گرفتاری‌ام با دختران برایتان بگویم ... سه چیز اتفاق می‌افتد وقتی آنان در آزمایشگاه هستند ... شما عاشقِ آنان می‌شوید، آنان عاشقِ شما می‌شوند و وقتی از آنان انتقاد می‌کنید، گریه می‌کنند." 

این صحبت‌ها وسیعاً منتشر شد (از جمله در توئیتر)، و افرادِ بسیاری اعتراض کردند. یکی-دو روز بعد، پروفسور هانت از بعضی از مقام‌هایش (از جمله در یونیورسیتی‌کالجِ لندن) استعفا کرد. و گویا بعد از انتشارِ صحبت‌هایش مسؤولانِ بعضی از این جاها به او گفته بوده‌اند که اگر استعفا نکند اخراج‌اش می‌کنند.

به نظرم اوضاعِ بدی است که کسی بابتِ اظهارِ نظری مجبور شود استعفا کند. این را می‌توانم بفهمم که حقوقِ زنان برای قرن‌ها تضییع شده است و خردِ جمعیِ بعضی جوامعِ متمدن تصمیم گرفته است از آنان حمایت کند، احیاناً با اعطای امتیازاتی؛ اما اینکه این باعث شود اظهارِ نظر (یا شوخی) در موردِ بعضی ویژگی‌های زنانْ نتیجه‌اش این باشد که کسی شغل‌اش را از دست بدهد، این چیزی است که برای من بسیار نامطلوب است. اوضاع کمابیش مثلِ وقتی است که کسی علناً منکرِ هولوکاست باشد. شاید حتی برای حفظِ حقوقِ زنان هم بهتر باشد که به‌جای اخراج، موضوع را نادیده بگیرند یا خونسردانه بررسی کنند که آیا محتوای حرف درست هست یا نه.

پی‌نوشت. اشتباه نشود: اینکه اوضاعِ آزادیِ بیان در بریتانیا بسیار بهتر از ایران است برای من واضح است؛ تعجبِ من از این است که در جامعه‌ی آزاد هم می‌شود از این چیزها دید.



۶ نظر:

  1. موافقم که کسی‌ را صرفا برای اظهار نظر نباید از کارش اخراج کرد. چند هفته پیش مردی را که در خیابان و روز تعطیل بعد از یک مسابقه ورزشی به یک خانم خبرنگار زن متلک رکیکی گفته بود‌, از محل کارش در سازمان برق انتاریو بیرون کردند. دلیلش این بود که تصویر و اعتبار سازمانی را که در آن کار می‌ کرد مخدوش کرده است! یک دلیل عجیب دیگر این بود که خیابان محل کار خبرنگار است و به او در محل کارش تعرض جنسی‌ شده است.

    با این که موضوع را خونسردانه برسی‌ کنند هم موافقم‌. ولی‌ منظور از این توصیه که حرف آقای هانت را نادیده بگیرند را نمی‌فهمم. صرف نظر از اینکه چه کسی‌ قرار است این کار را بکند‌, قضیه که شخصی‌ نبوده که کسی‌ بخواهد کظم غیض کند و سعهٔ صدر نشان دهد. این آقا در جاهایی‌ که کار می‌ کند صاحب اختیاراتی بوده و ممکن است نظراتش در مورد کار کردن با خانم ها (یا در مورد بعضی‌ ویژگی های زنان؟) پیامد هایی‌ داشته بوده باشد.

    من احتمال زیادی میدهم که حرف ایشان شوخی بوده. شوخی هایی‌ از این دست (جنسی‌ و قومی و...) اگر با منظور کوچک کردن گفته شوند که تکلیفشان معلوم است. بدون منظور هم‌, به نظر من‌, نشان از بی‌ ذوقی گوینده دارند.

    پاسخحذف
  2. این عبارت بعضی ویژگی های زنان برایم خیلی سنگین بود! فکر نمی کنم چیزهایی که این آقا گفته جدا بعضی ویژگی های زنان باشد. با این حال این اجبار به استعفا هم منطقی به نظر نمی رسد.

    پاسخحذف
    پاسخ‌ها
    1. می‌خواستم این را بگویم: در موردِ ویژگی‌هایی، شوخی یا اظهارِ نظر در این مورد که آن ویژگی‌ها جزوِ ویژگی‌های زنان هست یا نیست. خوب/دقیق ننوشتم؛ ممنون بابتِ تذکرتان.

      حذف
  3. من البته با این اخراجِ به‌خصوص بابتِ اظهارنظر مخالفم. با استعفاء دواوطلبانه هم مخالفم. نه بدین سبب که "افتادن از آن طرف بام" باشد (هنوز به میانه‌ی بام هم نرسیده‌ایم) بلکه بدین سبب که این کار ماستمالی و به زیر فرش راندنِ موضوع بسیار بزرگ‌تری است. و آن موضوع بزرگ‌تر، در نگاه من، این است که این حضراتِ عالمانِ جلیل‌القدر سالیانِ سال بر مناصب بسیار مهمی نشسته‌بوده‌اند و در مورد موضوعاتِ بسیار مهمی چون اعطای بورس یا بودجه‌ی تحقیقاتی، پذیرش دانشجوی تحصیلاتِ تکمیلی، استخدام همکار و دستیار، اولویت داشتن یا نداشتن پروژه‌های تحقیقاتی تصمیم گرفته‌اند. تصمیماتی که به درجاتِ مختلف از دیدگاه‌های اجتماعی آنان در مورد نژاد/قومیت ، جنسیت، و طبقه، ترجیح جنسی، سن، ...تأثیر پذیرفته است.
    این حمله‌ی همه‌جانبه بابِ گفتگو در مورد این مساائل میزانِ شیوع آن‌ها در نهادِ علم را می‌بندد. با استعفای "آن آدم بَده"، موضوع ریشه‌ایِ جوانبِ اجتماعی علم فراموش می‌شود
    من احتمال شوخی یا "بی‌سلیقگی" را خیلی کم می‌دانم. این‌ها لحظاتِ صداقت و نشان‌دادنِ تمایلاتِ درونی است. ضمن این‌که کاربردِ "بی‌سلیقگی" به جای سکسیسم هم به زبانِ کلانتری نشانِ از سلیقه ندارد و به زبانِ غیرکلانتری ماله‌کشی نامیده می‌شود. آن آقایی که اوباما را کاکاسیاه نامید هم لابد بی‌سلیقه بود و نه نژادپرست!

    پاسخحذف
  4. منم از دست دادن شغل را زياده روي ميدانم اما با فرزانه موافقم . اين شخص مسلما سر كارش با تعداد زيادي زن سر و كار داشته و طرز فكرش ميتونسته عملكردش را تحت تاثير قرار بده . حرفهايي كه زد مثل اين ميمونه كه با نژاد يا رنگ پوست كسي شوخي كنيم اونهم در موقعيت شغلي اين اقا كه حتما نتيجه اش همين ميشد . من اين را به همون نسبت زشت ميدونم . من حتي بزرگنمايي موفقيت يك زن را هم به علت زن بودش زشت ميدونم چون مثل اين ميمونه كه بگيم هوش متوسط زن ها از مردها پايين تره پس اين خانم شق القمر كرده !

    پاسخحذف
  5. به نظرمن این قضیه استعفا ربطی به آزادی بیان ندارد. طبق قانون داشتن رابطه با استاد با دانشجو غیرقانونی و از مصادیق تجاوز به عنف است و این آقا از تریبون رسمی اعتراف به انجام کار غیرقانونی کرده است و طبیعتا باید اخراج شود.

    پاسخحذف